İŞÇİ MAHKEMESİNE BAŞVURU ŞARTLARI NELERDİR ?

upload/ektraalan/stanbulun_en_yi_avukat.jpg

İŞÇİ MAHKEMESİNE BAŞVURU ŞARTLARI NELERDİR ?

İŞÇİ MAHKEMESİNE BAŞVURU ŞARTLARI NELERDİR?

İŞÇİ MAHKEMESİ, işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıkları çözmek amacıyla oluşturulan, iş hukukuna özgü davaların görüldüğü yargı mercidir. İşçilerin hak arama süreçlerinde ilk başvurdukları yollardan biri olan bu mahkemeye başvuru yaparken belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.

Bu makalede, İŞ MAHKEMESİNE BAŞVURU ŞARTLARI NELERDİR, İŞÇİ HANGİ DURUMLARDA DAVA AÇABİLİR, BAŞVURU SÜRESİ NEDİR, ZORUNLU ARABULUCULUK SÜRECİ NASIL İŞLER, tüm detaylarıyla anlatılmıştır.

İŞ MAHKEMESİ NEDİR?

İş mahkemesi, işçi ile işveren arasında doğan uyuşmazlıkların çözüme kavuşturulduğu özel mahkemelerdir. Türkiye'de 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu kapsamında faaliyet gösterir. Bu mahkemelerde genellikle şu tür davalar görülür:

Kıdem tazminatı
İhbar tazminatı
Fazla mesai ücreti
Yıllık izin ücreti
İşe iade davaları
Haksız fesih davaları
SGK prim uyuşmazlıkları

İŞ MAHKEMESİNE KİMLER BAŞVURABİLİR?

İş mahkemesine başvuru yapabilecek kişiler şunlardır:

İşçiler (hizmet sözleşmesine bağlı olarak çalışanlar)
Alt işveren işçileri (taşeron işçileri)
Stajyerler ve çıraklar (sınırlı ölçüde)
İşverenler (işçiden kaynaklı hak arayışı varsa)

İŞ MAHKEMESİNE BAŞVURU ŞARTLARI NELERDİR?

ZORUNLU ARABULUCULUK ŞARTI

2018 yılında yürürlüğe giren düzenlemeyle birlikte işçi-işveren uyuşmazlıklarında DAVA AÇMADAN ÖNCE ARABULUCUYA BAŞVURMA ZORUNLULUĞU getirilmiştir. Bu aşama tamamlanmadan doğrudan iş mahkemesine başvuru mümkün değildir.

HANGİ DAVALARDA ARABULUCULUK ZORUNLU?

Kıdem ve ihbar tazminatı
Ücret, fazla mesai, izin ücreti talepleri
İşe iade davaları
Diğer parasal haklar

Not: İş kazası ve meslek hastalığına dayalı tazminat davalarında arabuluculuk zorunlu değildir.

ZAMANAŞIMI SÜRELERİNE DİKKAT

Her hak talebinde belirli bir zaman aşımı süresi vardır. Bu süreler aşıldığında iş mahkemesi davayı reddedebilir.

HAK TÜRÜ	ZAMANAŞIMI SÜRESİ
KIDEM VE İHBAR TAZMİNATI	5 YIL
ÜCRET, FAZLA MESAİ, İZİN ÜCRETİ	5 YIL
İŞE İADE DAVASI	1 AY (FESİH BİLDİRİMİNİN TEBLİĞİNDEN İTİBAREN)

DELİLLERİN HAZIRLANMASI

Dava açmadan önce, iddialarınızı destekleyecek belgeler hazırlanmalıdır:

İş sözleşmesi
SGK dökümleri
Maaş bordroları
Tanık bilgileri
İşten çıkarma bildirimi

YETKİLİ MAHKEME SEÇİMİ

Dava, işçinin çalıştığı yer mahkemesinde veya işverenin merkezinin bulunduğu yerde açılabilir. Yetkisiz mahkemeye başvuru durumunda dava yetkili mahkemeye gönderilir.

ARABULUCULUK SÜRECİ NASIL İŞLER?

BAŞVURU: İŞÇİ, ARABULUCULUK BÜROSUNA BAŞVURUR.

TARAFLARA DAVET: ARABULUCU, İŞÇİYİ VE İŞVERENİ TOPLANTIYA ÇAĞIRIR.

TOPLANTI SÜRECİ: EN FAZLA 3 HAFTA SÜREN BU SÜREÇTE TARAFLAR ANLAŞMAYA VARIRSA, ANLAŞMA BELGESİ İMZALANIR.

ANLAŞMA SAĞLANAMAZSA: TARAFLARA SON TUTANAK VERİLİR. BU TUTANAK İLE İŞ MAHKEMESİNDE DAVA AÇMA HAKKI DOĞAR.

İŞ MAHKEMESİNE DAVA AÇMA SÜRECİ

Arabuluculuk sürecinden sonra anlaşma sağlanamazsa, şu adımlar izlenir:

DAVA DİLEKÇESİ HAZIRLANIR.
- Hak talepleri açıkça belirtilir.
- Deliller ve tanıklar sunulur.
YETKİLİ MAHKEMEYE TESLİM
- Dava, UYAP (e-Devlet) üzerinden veya doğrudan adliyeye başvurarak açılır.
MAHKEME SÜRECİ BAŞLAR
- Mahkeme tarafları duruşmaya çağırır, tanıklar dinlenir ve karar verilir.

DAVA AÇMADAN ÖNCE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Arabuluculuk belgesi mutlaka alınmalıdır.
Zamanaşımı süreleri kaçırılmamalıdır.
Deliller eksiksiz hazırlanmalıdır.
Hukuki destek alınması önerilir (özellikle iş avukatı).

SIK SORULAN SORULAR (SSS)

İŞVEREN DAVA AÇABİLİR Mİ?

Evet. İşveren, işçiden kaynaklı zararın tazmini için iş mahkemesine başvurabilir.

AVUKAT TUTMAK ZORUNLU MU?

Hayır. Ancak iş hukukunda uzman bir avukatla çalışmak, süreci kolaylaştırır ve başarı şansını artırır.

ARABULUCULUKTA ANLAŞMA SAĞLANIRSA TEKRAR DAVA AÇABİLİR MİYİM?

Hayır. Taraflar arabuluculukta anlaşmaya varmış ve belge imzalanmışsa, bu belge mahkeme kararı niteliğindedir.

İş mahkemesine başvuru süreci, detaylara dikkat edilmesi gereken bir süreçtir. Özellikle arabuluculuk şartı, zamanaşımı süreleri ve delil hazırlığı gibi kritik noktalar doğru şekilde yerine getirilmelidir.

Eğer bir işçi olarak mağdur edildiğinizi düşünüyorsanız ve işverenle aranızda uyuşmazlık yaşanıyorsa, hukuki süreci geciktirmeden başlatmalı ve gerektiğinde profesyonel yardım almalısınız.

İŞ MAHKEMESİNDE EN SIK AÇILAN DAVA TÜRLERİ

KIDEM TAZMİNATI DAVASI

Kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin belirli şartlar altında feshedilmesi durumunda, çalıştığı her yıl için aldığı tazminattır. En sık görülen iş davalarından biridir.

KIDEM TAZMİNATI DAVASI AÇMA ŞARTLARI:

İşçinin en az 1 yıl çalışmış olması
İş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir sebep olmaksızın feshedilmesi
İşçinin haklı nedenle istifa etmesi (örneğin sağlık sorunları, mesai ödenmemesi, elden ödeme, maaş ödenmemesi)

İHBAR TAZMİNATI DAVASI

İş sözleşmesi, ihbar süresi verilmeden feshedilmişse, mağdur olan taraf ihbar tazminatı davası açabilir. Genellikle kıdem tazminatı ile birlikte talep edilir.

ÜCRET VE FAZLA MESAİ DAVALARI

İşçinin ücretinin zamanında ödenmemesi, fazla mesai ücretinin eksik ya da hiç ödenmemesi durumunda açılan davalardır. İşçinin ücret alacağı, 5 yıllık zaman aşımına tabidir.

İŞE İADE DAVASI

Eğer işçi, belirsiz süreli sözleşmeyle çalışıyorsa ve haksız yere işten çıkarıldıysa, işe iade davası açabilir.

İŞE İADE DAVASI AÇMA ŞARTLARI:

İş yerinde en az 30 işçi çalışıyor olmalı
İşçinin en az 6 aylık kıdemi olmalı
Fesih bildirimi yazılı yapılmamışsa ya da geçerli neden gösterilmemişse

Süre: Fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 1 AY İÇİNDE arabulucuya başvurulmalıdır.

YILLIK İZİN VE HAFTA TATİLİ ÜCRETİ DAVALARI

Kullanılmayan yıllık izinler ve hafta tatilleri işten ayrıldıktan sonra ücret olarak talep edilebilir. Bu alacaklar için de 5 yıllık zamanaşımı süresi vardır.

İŞ MAHKEMESİ SÜRECİNDE YAPILAN HATALAR

İşçiler dava sürecinde bazı hatalar yaparak hak kaybına uğrayabilir. En sık yapılan hatalardan bazıları şunlardır:

❌ ARABULUCULUK BELGESİ ALMADAN DAVA AÇMAK

Zorunlu arabuluculuk şartı yerine getirilmeden açılan davalar usulden reddedilir.

❌ ZAMANAŞIMI SÜRESİNİ KAÇIRMAK

5 yıllık süre dolduktan sonra dava açmak mümkün değildir.

❌ YAZILI DELİL SUNMAMAK

İddiaların kanıtlanması için bordro, sözleşme, mesajlaşma gibi belgeler önemlidir. “Tanık” önemli olsa da tek başına yeterli olmayabilir.

❌ YETKİSİZ MAHKEMEYE BAŞVURU

Yanlış yerde dava açmak zaman kaybına ve ek masraflara neden olabilir.

❌ EKSİK VEYA YANLIŞ TALEPLERLE DAVA AÇMAK

Talep dilekçesinde net ve somut talepler sunulmalı; eksik talepler mahkeme kararıyla sonradan eklenemez.

PRATİK ÖNERİLER VE STRATEJİLER

✅ HAKLARINIZI ÖNCEDEN ARAŞTIRIN

Çalışma hayatınızda doğabilecek tüm ihtimaller için temel iş hukuku bilgisine sahip olmak, haklarınızı zamanında kullanmanızı sağlar.

✅ HER ZAMAN YAZILI BELGELERLE HAREKET EDİN

İşe giriş çıkış belgeleri
Sözleşmeler
Bordrolar
Mesai çizelgeleri
Bunları düzenli olarak saklayın. Mahkemede delil olarak çok işinize yarar.

✅ ARABULUCULUK SÜRECİNDE ANLAŞMA KOŞULLARINI İYİ OKUYUN

Arabuluculukta imzalanan anlaşma belgesi, mahkeme kararı niteliğindedir. Geri dönüşü yoktur. Anlamadığınız maddeleri imzalamayın.

✅ AVUKAT DESTEĞİ ALMAYI DÜŞÜNÜN

Bir iş avukatının rehberliği, süreci sizin için hem kolay hem daha güçlü hale getirir. Ücretli danışmanlık almak yerine baroların adli yardım servislerinden de destek alınabilir.

İŞ MAHKEMESİ DAVA SÜRESİ NE KADAR SÜRER?

Dava süresi, mahkemelerin yoğunluğuna ve dosyanın karmaşıklığına göre değişmekle birlikte, ortalama süreler aşağıdaki gibidir:

DAVA TÜRÜ	ORTALAMA SÜRE
KIDEM/İHBAR TAZMİNATI	6 – 12 AY
İŞE İADE DAVASI	2 – 4 AY
FAZLA MESAİ DAVASI	6 – 9 AY

İşe iade davaları, hızlı sonuçlanması gereken dava türlerindendir. Çünkü işe iade kararı verildiğinde işverenin 1 ay içinde işçiyi tekrar işe alması gerekir.

ARABULUCULUKLA ANLAŞMA YAPILIRSA NE OLUR?

Taraflar arabuluculuk görüşmelerinde anlaşmaya varırsa:

Anlaşma belgesi imzalanır
Mahkemeye gerek kalmaz
Taraflar bu belgeye göre hareket etmek zorundadır
Eğer taraflardan biri belgeye uymazsa icra takibi başlatılabilir

Not: Anlaşma sağlandığında tekrar aynı konuda dava açılamaz.

İşçi mahkemesine başvuru, belirli usul ve şartlara bağlı olarak gerçekleşir. Bu şartlara dikkat edilmediğinde DAVA REDDEDİLEBİLİR, HAK KAYBI YAŞANABİLİR YA DA UZUN VE YIPRATICI BİR SÜREÇ BAŞLAYABİLİR.

Bu nedenle:

Zorunlu arabuluculuk süreci doğru işletilmeli,
Zamanaşımı süreleri geçmeden harekete geçilmeli,
Dava açmadan önce tüm deliller hazırlanmalı,
Gerekirse hukuki destek alınmalıdır.

Unutmayın: İş mahkemeleri işçilerin hakkını arayabildiği en önemli yasal yollardan biridir. Doğru adımlar atıldığında hakkınızı almanız mümkündür.

İŞ MAHKEMESİNE GİTMEDEN ÖNCE YAPILMASI GEREKENLER

İşçi haklarını aramadan önce izlenecek yol haritası, hem zaman hem de hak kaybını önler. Özellikle 2018 sonrasında yürürlüğe giren yasal düzenlemeler, doğrudan dava açmak yerine belirli adımları tamamlamayı zorunlu kılmıştır.

✅ BELGELERİ TOPLAYIN VE DELİLLERİ HAZIRLAYIN

İş mahkemesine başvuru yapmadan önce mutlaka aşağıdaki belgeler toplanmalıdır:

İş sözleşmesi (yoksa tanık beyanları)
SGK hizmet dökümü
Bordrolar (ücret, fazla mesai vs.)
Resmî yazışmalar, e-postalar, WhatsApp kayıtları
İşten çıkarılma belgesi (varsa fesih bildirimi)

Not: Yazılı belge yoksa güvenilir tanıkların beyanları önem kazanır.

✅ ARABULUCULUK BAŞVURUSUNU ZAMANINDA YAPIN

Zorunlu arabuluculuk süreci başlatılmadan dava açılamaz. Bu nedenle;

İşe iade davası için 1 ay içinde
Diğer alacaklar için ise genellikle 5 yıl içinde başvuru yapılmalıdır.

İŞ DAVASI AÇMA SÜRECİ ADIM ADIM

İş davası süreci, ilk adımdan son karar aşamasına kadar stratejik ve dikkatli yönetilmelidir.

ARABULUCULUK SÜRECİ

Taraflar görüşmeye çağrılır. 3 hafta içinde anlaşma olmazsa, dava yolu açılır.

DAVA DİLEKÇESİ HAZIRLIĞI

Hukuki gerekçeler net olmalı
Talep edilen alacaklar açıkça belirtilmeli
Deliller ve tanıklar gösterilmeli

DAVA AÇMA

Dava UYAP, e-Devlet veya doğrudan mahkeme kaleminden açılabilir. Harç ve gider avansı ödenir.

YARGILAMA SÜRECİ

Duruşmalar, tanık dinlemeleri ve bilirkişi raporları ile ilerler. Mahkeme en sonunda karar verir.

KARARIN KESİNLEŞMESİ VE UYGULAMA

İşçi lehine çıkan kararlar icra takibine konu edilebilir. İşe iade kararlarında işverenin süreye uymaması halinde tazminatlar devreye girer.

ARABULUCULUKTA ANLAŞAMAZSAK NE OLUR?

Eğer arabuluculuk sürecinde taraflar anlaşamazsa:

Arabulucu tarafından “anlaşamama son tutanağı” hazırlanır
Bu tutanak olmadan dava kesinlikle açılamaz

Dikkat: Arabuluculukta verilen bilgiler gizlidir ve daha sonra mahkemede delil olarak kullanılamaz. Bu nedenle arabuluculuk görüşmesine hazırlanarak gitmek önemlidir.

İŞE İADE DAVASI NE ZAMAN AÇILIR?

İşten çıkarılan işçi, eğer işe geri dönmek istiyorsa işe iade davası açabilir. Ancak bu davada süre çok kritiktir.

✅ BAŞVURU SÜRESİ:

İşten çıkarılma bildiriminin işçiye tebliğinden itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurulmalıdır. Arabuluculukta anlaşma sağlanamazsa, 2 hafta içinde dava açılır.

✅ DAVANIN ŞARTLARI:

İş yerinde en az 30 çalışan olmalı
İşçi, belirsiz süreli sözleşmeyle çalışıyor olmalı
En az 6 aylık kıdemi olmalı
Fesih geçerli bir nedene dayanmamalı

✅ KARAR SONRASI:

Mahkeme işçiyi haklı bulursa, işverene işe geri alma zorunluluğu getirir
İşveren işçiyi işe almazsa en az 4, en çok 8 aylık tazminat öder

ZORUNLU ARABULUCULUK BAŞVURU FORMU NEREDEN ALINIR?

Arabuluculuk başvurusu yapacak işçi veya işveren, başvuru formunu:

Adliyelerdeki Arabuluculuk Bürolarından
UYAP Vatandaş Portalı üzerinden e-Devlet yoluyla
Baro merkezleri veya hukuk bürolarından temin edebilir.

Başvuru formunda bulunması gereken temel bilgiler:

Tarafların kimlik ve iletişim bilgileri
Uyuşmazlık konusu (kıdem tazminatı, ücret, işe iade vs.)
Talep edilen tutar (varsa)

İpucu: Formu eksiksiz doldurmak, sürecin hızlı ilerlemesini sağlar.

İŞ MAHKEMESİ AVUKATSIZ AÇILABİLİR Mİ?

Evet, iş mahkemesine avukat olmadan da başvuru yapılabilir. Ancak şu konulara dikkat edilmelidir:

Dilekçede usul hatası yapılmamalı
Tüm talepler ve yasal dayanaklar eksiksiz yazılmalı
Deliller net ve açık şekilde sunulmalı

Hukuki bilgi eksikliği, hak kayıplarına neden olabilir. Bu yüzden özellikle yüksek meblağlı davalarda bir iş hukuku avukatı ile çalışmak şiddetle tavsiye edilir.

MAHKEMEDE TANIK GÖSTERMEK ZORUNLU MU?

Hayır, zorunlu değildir; ancak yazılı delil yoksa tanık beyanı çok önemlidir.

UYGUN TANIK SEÇİMİ İÇİN ÖNERİLER:

Aynı iş yerinde çalışan kişiler
İşe giriş-çıkış zamanlarını bilenler
Ücret, mesai ve işten çıkarılma süreçlerine şahit olanlar

Tanık beyanı, yazılı belgelerle desteklenirse mahkemenin kanaatini güçlendirir.

BAŞARILI BİR İŞ DAVASI İÇİN KRİTİK ANAHTARLAR

KRİTİK ADIM	AÇIKLAMA
ARABULUCULUK	DAVADAN ÖNCE ZORUNLU, SÜRESİ KAÇIRILMAMALI
BELGELER	SÖZLEŞME, BORDRO, SGK DÖKÜMÜ MUTLAKA SAKLANMALI
TANIKLAR	GÜVENİLİR VE SÜRECE HÂKİM TANIKLAR SEÇİLMELİ
SÜRELER	ZAMANAŞIMI VE DAVA SÜRELERİ ASLA KAÇIRILMAMALI
HUKUKİ DESTEK	KARMAŞIK DAVALARDA MUTLAKA AVUKATLA ÇALIŞILMALI